کتاب سگسانان و کفتارها، دوّمین جلد از مجموعهی ششجلدی پستانداران ایران است. این مجموعه که علی گلشن، متخصص علوم دامی و محیط زیست، مشغول تهیّه و تدوین آن است، به کندی و با وسواسی علمی منتشر میشود. مجموعهای که خواننده را به یاد آثار ماندگار اسکندر فیروز و محمود لطیفی دربارهی گونههای جانوری ایران میاندازد. جلد نخست این مجموعه با نام گربهسانان، پنج سال پیش، در سال 1389 منتشر شد و مجلّدات بعدی نیز، که هر کدام به بخشی از زیرشاخههای پستانداران ایران میپردازند، در دست تهیه هستند.
این کتاب در سه قسمت کلی به سگسانان وحشی، سگسانان اهلی و کفتارها میپردازد. در هر کدام از این قسمتها، گونههای مختلفی که در ایران وجود دارند معرّفی شدهاند. این معرّفی شامل گسترهی وسیعی است از اطلاعات زیستشناختی، پراکندگی جغرافیایی، خصوصیات هر گونه، سابقهی فرهنگی برخورد با این حیوانات، پیشینهی آنها در متون و اسناد کهن و باورها و رسوم اقوام ایرانی. تمامی این بخشها مزیّن به تصاویری گیرا و گویا هستند که در قطع بزرگ و بر روی کاغذ گلاسه چاپ شدهاند.
نکات بسیاری در این کتاب هست که آن را از آثار مشابه متمایز میسازد. اطلّاعات دقیق و جامع علمی به روشنی نشاندهندهی عمق دانش مؤلف دربارهی موضوع است. گذشته از اینکه نویسنده اطلّاعات موجود دربارهی این حیوانات را جمعآوری کرده است، کتاب متکّی به پژوهشی دست اوّل و کمنظیر دربارهی تاریخچهی گونههای حیوانی مختلفی است که به آنها پرداخته شدهاست. همهی این موضوعات با زبانی روشن و سلیس بازگو شدهاند. عکسهایی که از این گونههای مختلف و متعدّد گرفته شده، همه، جز در مورد گونهی کمیاب روباه ترکمنی، تصاویری هستند که عکّاسان حرفهای مختلف برای همین کتاب تهیه کردهاند و کیفیت هنری، کیفیت چاپ و کاغذ به کار رفته در کتاب، به این تصاویر بینظیر ارزشی دوچندان بخشیدهاند. فصول مربوط به گونههای مختلف یکدست هستند و در نهایت، هر بخش را به مدخل دانشنامهای شبیه میکنند که خواننده را از رجوع به آثار دیگر بینیاز میکنند. به علاوه این کتاب، مانند هر کتاب آموزشی ارزشمند، دارای فهرست، نمایه و فرهنگ اصطلاحات مفصّلی است که به شیوهای دقیق و کارا تنظیم شدهاند. مجموع این دلایل، کتاب را به اثری یکّه و ماندگار در میان کتابهای آموزشی کودک و نوجوان بدل کردهاست.
مشخصات کتاب:
سگسانان و کفتارها
علمی، آموزشی
نویسنده: علی گلشن
ویراستار: عاطفه سلیانی
طراح و صفحهآرا: مسعود ناصری دریایی
ناشر: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
گروه سنی: کودک، نوجوان