ترس، اضطراب و فوبیا در کودکان

اضطراب، ترس و فوبیا

مترجم: نیما شاهین فر (روانشناس)

قسمت اول

هرکسی، از کودک تا سالمند در برهه های از زندگی اضطراب و ترس  را تجربه کرده است. احساس نگرانی و اضطراب در شرایط ناخوشایند، احساس آشنا برای ماست. با این حال، این را بدانید که این احساسات نه تنها برای کودک طبیعی هستند بلکه لازم و ضروری هستند. مقابله و کنارآمدن با اضطراب در کودکی با آنها در مراحل بعدی زندگی بسیار کمک خواهد کرد.

بسیاری از اضطراب ها و نگرانی ها طبیعی هستند

اضطراب را به این صورت تعریف کرده اند" بیم و هراس بدون منشا مشخص بیرونی". اضطراب معمولا زمانی ظاهر می شود که در بیرون هیچ چیز آشکاری فرد را تهدید نمی کند ولی شخص احساس تهدید واقعی دارد.

اضطراب باعث می شود که فرد بخواهد از آن موقعیت فرار کند. همچنین علایم بدنی مانند افزایش ضربان قلب و تعریق با احساس اضطراب همراهند. اما یک خبر خوب " میزان کمی از استرس باعث می شود که شخص هوشیارتر و مترکزتر باشد. همچنان ترس و اضطراب بعضی اوقات باعث می شود کودک از پیزهای که برای او خطرناک است دوری کند. به عنوان مثال کودکی که از آتش می ترسد با کبریت بازی نخواهد کرد.

ماهیت اضطراب طی مراحل رشد تغییر می کند:

• کودک در ابتدا اضراب غریبه ها را تجربه می کند که این باعث می شود در حضور غریبه ها به مادر خود بچسبد؛
• سپس در حدود 10 الی 18 ماهگی اضطراب جدایی به سراغ کودک می آید و او هنگام ترک والدین بخصوص مادر اضطراب عمیق و شدیدی را احساس می کند؛
• در حدود 4 سالگی اضطراب کودک از چیزهای غیر واقعی مانند روح است؛
• در سن بین 7 الی 12 سالگی اضطراب کودک حول موارد واقعی مانند زلزله و تصادف و... است.

همچنان که کودک رشد می کند یک ترس از میان می رود در حالیکه ترس دیگری جایگزین می شود. به عنوان مثال کودکی که در 5 سالگی در اتاق تاریک از ترس روح نمی تواند بخوابد شاید سال بعد از داستان های تخیلی در مورد روح لذت ببرد. به علاوه، بعضی ترس های مختصص بعضی شرایط و کودکان است. مثلا شاید کودکی نزدیک قفس شیرها در باغ وحش بشود ولی نزدیک سگ و گربه نتواند بشود.

علایم اضطراب در کودکان

ترس های معمول کودکان با افزایش سن تغییر می کند. ترس های مانند ترس از غریبه ها، ترس از ارتفاع، ترس از تاریکی، ترس از خون و غیره. بچه ها همچنین بعد از یک اتفاق ناگوار یاد می­گیرند که باید از آن ترسیدو مثلا بعد از گاز گرفتن سگ ، کودک از سگ خواهد ترسید.

اضطراب جدایی معمولا زمانیکه کودک وارد مدرسه می شود در سن 6 الی 7 سالگی شروع می شود. در بزرگسالی این اضطراب به اضطراب مرتبط با مقبولیت اجتماعی تغییر شاید یابد.

اگر استرس به میزان قابل توجهی ادامه یابد، سلامت کودک را می تواند به خطر بیاندازد. اضطراب مرتبط با فرار از اجتماع و ارتباطات اجتماعی، تاثیرات منفی طولانی دارند زیراکه مانع از یادگیری مهارت های زندگی می شوند که در طولانی مدت انزوای شخص را به دنبال دارد.

بسیاری از ترس های دوران بزرگسالی ریشه در دوران کودکی دارد. به عنوان مثال اضطراب صحبت کردن در میان جمع احتمالا ریشه در احساس خجالت کودکی دارد. به همین دلیل برای خانواده بسیار مهم است که علایم اضطراب و راه های مقابله با آن را بشناسند.

بعضی از علایم اضطراب عبارتند از:

• تکانشی بودن، چسبیدن بیش از اندازه به مادر و عدم تمرکز؛
• حرکات عصبی، مانند تکان های ناگهانی دست یا در ناحیه صورت
• مشکل خواب شامل بیخوابی یا پرخوابی؛
• دستان عرق کرده؛
• ضربان قلب بالا و غیرطبیعی؛
• حالات تهوع بیش از معمول؛
• سردرد
• دل دردهای که با علل پزشکی قابل توجیه نیست

جدای از این علایم، معمولا پدر و مادر می توانند بگویند که کی بچه یشان احساس ناراحتی و اضطراب دارد. گوش کردن فعال همیشه کارساز است (به مقاله گوش دادن فعال مراجعه کنید). بعضی اوقات صرفا گوش دادن به ترس و اضطراب، آرامبخش هست.